ΜΕ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΔΕΝ ΜΕΙΩΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΝΟΙΚΙΑ
Η κυβέρνηση παρουσίασε πρόσφατα ως μέτρο αντιμετώπισης των υψηλών ενοικίων το νέο επίδομα το οποίο θα επιστρέφεται κάθε Νοέμβριο και θα είναι ίσο με ένα νοίκι το χρόνο, κάτι που αντιστοιχεί στο 8.3% του ετήσιου μισθώματος.
Δεν τρέφουμε καμία αυταπάτη για το αν κι αυτή η επιδότηση θα ανακουφίσει πραγματικά την τάξη μας. Γιατί αν κοιτάξουμε το μέτρο από τη σκοπιά της κοινωνικής βάσης — των μισθωτών, των άνεργων, των φοιτητών και των φτωχών νοικοκυριών που ζουν στο νοίκι — μας είναι ξεκάθαρο: όσο κι αν παρουσιάζεται ως «στήριξη των αδύναμων», στην πράξη είναι μια καλά συγκαλυμμένη αναδιανομή υπέρ των ιδιοκτητών.
ΤΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΑΥΞΑΝΟΥΝ ΤΑ ΝΟΙΚΙΑ
Η κυβέρνηση λέει ότι το νέο μέτρο θα μειώσει τα νοίκια. Η πραγματικότητα όμως είναι μία: όπως και τα υπόλοιπα μέτρα που υποτίθεται πως αντιμετωπίζουν τη στεγαστική κρίση (βλ. επίδομα ενοικίου, «Σπίτι μου 1 και 2»), κι αυτή η επιδότηση θα αυξήσει περεταίρω τα νοίκια χρηματοδοτώντας το ΙΔΙΩΤΙΚΟ εισόδημα των ιδιοκτητών, με ΔΗΜΟΣΙΟ χρήμα.
Η πολυδιαφημιζόμενη «επιστροφή ενοικίου» ΔΕΝ είναι μείωση ενοικίου—όπως με απίστευτο θράσος επιχειρεί να παρουσιάσει ο υπουργός οικονομικών Κυρ. Πιερρακάκης. Λες και δεν έχουν περάσει 10 χρόνια επιδοματικής πολιτικής, όπου το άφθονο κρατικό χρήμα όχι μόνο δεν συγκράτησε, αλλά συνέβαλε στην εκτόξευση των ενοικίων. Το ίδιο θα γίνει και τώρα: χωρίς κανέναν μηχανισμό ελέγχου (πλαφόν), κι αυτή η επιδότηση θα λειτουργήσει πληθωριστικά πυροδοτώντας νέο γύρο αυξήσεων — σύμφωνα με την επιστημονική έννοια της «επίπτωσης της επιδότησης» (subsidy incidence).
Το νέο επίδομα ΔΕΝ προστατεύει από τις αυξήσεις, ΔΕΝ προστατεύει από τις εξώσεις, ΔΕΝ χτίζει σταθερότητα, ΔΕΝ δημιουργεί προοπτική, ΔΕΝ αγγίζει καν τα πραγματικά κόστη διαβίωσης. Αντίθετα, βαφτίζει ως «στήριξη» κάτι που στην πραγματικότητα μας ρίχνει ακόμα πιο βαθιά στο στόμα των αρπακτικών της αγοράς και του χρέους.
Και το χειρότερο; Τα μέτρα αυτά αντί να χτυπούν την αιτία της στεγαστικής κρίσης, την ενισχύουν. Όταν το κράτος εγγυάται το ενοίκιο στους ιδιοκτήτες, και ΧΩΡΙΣ ΚΑΝΕΝΑ ΠΛΑΦΟΝ να συγκρατεί τις τιμές, τους δίνει κάθε λόγο να τις ανεβάζουν κι άλλο. Έτσι, δημιουργείται μια τεχνητή σταθερότητα για την τάξη τους και, την ίδια στιγμή, μια ακόμα πιο ασφυκτική επισφάλεια για όλους και όλες εμάς.
ΟΙ ΕΝΟΙΚΙΑΣΤΕΣ ΩΣ «ΦΟΡΟΕΛΕΓΚΤΕΣ»
Η κυβέρνηση λέει ότι σκοπός του μέτρου είναι να περιορίσει τις υποδηλωμένες ή αδήλωτες μισθώσεις. Η πραγματικότητα όμως είναι μία: το νέο μέτρο θα διατηρήσει την παραοικονομία της ακίνητης περιουσίας και τους εκβιασμούς των ιδιοκτητών.
Για να «χτυπήσει» η κυβέρνηση την εκτεταμένη φοροδιαφυγή ρίχνει το μπαλάκι σε εμάς, αναγκάζοντάς μας να γίνουμε «φοροελεγκτές» ώστε να λάβουμε την επιστροφή του 8%. Λες και φταίμε εμείς για τα μαύρα νοίκια – τι άλλο θα μας χρεώσουν! Είναι γνωστό τοις πάση πως η αδήλωτη και υποδηλωμένη μίσθωση είναι αποτέλεσμα των ΕΚΒΙΑΣΤΙΚΩΝ πιέσεων των ιδιοκτητών για να γλιτώνουν τον φόρο, και ΟΧΙ επιλογή των ενοικιαστών που πληττόμαστε πρώτα και κύρια από την υποδήλωση των συμβολαίων.
Με το νέο επίδομα η φοροδιαφυγή δεν θα καταπολεμηθεί μιας και οι ιδιοκτήτες, αντί να συμμορφωθούν, θα μετακυλήσουν την ευθύνη στις πλάτες μας, ασκώντας εκ νέου πιέσεις ώστε τα νέα συμβόλαια να είναι υποδηλωμένα για να α) γλιτώσουν το φόρο και β) να μείνουν εκτός υψηλότερης φορολογικής κλίμακας. Έτσι θα μας πιέσουν τόσο για να αποδεχτούμε νέα αύξηση του ενοικίου, όσο και να αποδεχτούμε εικονικές τιμές στα μισθωτήρια, ο συνδυασμός των οποίων τελικά σημαίνει διατήρηση, αν όχι αύξηση της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας.
Η κυβέρνηση, αντί να ελέγξει τη φοροδιαφυγή των μισθώσεων με ΑΥΣΤΗΡΟΥΣ ΕΛΕΓΧΟΥΣ και ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΙΝΙΚΑ ΠΡΟΣΤΙΜΑ, στρέφεται στον ενοικιαστή – το πιο αδύναμο μέρος της μισθωτικής σχέσης, μετατρέποντάς μας σε μοχλό πίεσης για να λύσουμε ΕΜΕΙΣ το πρόβλημα που προκαλεί η ισχυρότερη πλευρά: οι ιδιοκτήτες.
Η ΥΠΕΡΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ
Η κυβέρνηση λέει ότι το νέο μέτρο μετατρέπει το δημοσιονομικό πλεόνασμα σε κοινωνικό κεφάλαιο. Η πραγματικότητα όμως είναι μία: το κράτος μας κατακλέβει από τη μία τσέπη, για να μας τα δώσει σε ψίχουλα στην άλλη.
Η «επιστροφή» ενοικίου αξίας 230 εκατομμυρίων ευρώ είναι επιστροφή μόλις του 0,61% των κρατικών εσόδων από έμμεσους φόρους που το 2024 ξεπέρασαν τα 37,5 δισ. ευρώ — περίπου 56% των συνολικών φορολογικών εσόδων. Το μεγαλύτερο μέρος προέρχεται από τον ΦΠΑ, που απέφερε πάνω από €26 δισ. το 2024 και του οποίου η αύξηση σε σχέση με το 2023 προήλθε από τον πληθωρισμό, με τα έσοδα ΦΠΑ να υπερβαίνουν τον στόχο του προϋπολογισμού κατά 8%.
Ένας εργαζόμενος με κατώτατο καθαρό μισθό 706€ το μήνα (2024) είχε ετήσιο μεικτό εισόδημα €9.880. Λόγω της ακρίβειας και με μέσες εκτιμήσεις, τουλάχιστον 10–15% αυτού του ποσού καταλήγει κατευθείαν στο κράτος μέσω των έμμεσων φόρων — δηλαδή €1.200–1.500 ετησίως, μιας και τα νοικοκυριά με χαμηλό μισθό αναγκαζόμαστε να δαπανούμε το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους σε κατανάλωση (τρόφιμα, λογαριασμούς, καύσιμα, βασικά προϊόντα). Αυτό ισοδυναμεί με 1 έως 1,5 μηνιάτικο που χάνεται μέσω ΦΠΑ, ΕΦΚ και λοιπών έμμεσων επιβαρύνσεων.
Σε μακροοικονομικό επίπεδο, αυτή η επιβάρυνση αντικατοπτρίζεται και στο γεγονός ότι η Ελλάδα αντλεί τεράστιο ποσοστό φορολογικών εσόδων από την κατανάλωση. Οι φόροι σε αγαθά και υπηρεσίες (κυρίως ΦΠΑ και ΕΦΚ) αντιστοιχούν περίπου στο 15% του ΑΕΠ της χώρας έναντι ~11% κατά μ.ό. στην ΕΕ. – ενώ τα έσοδα από φόρο εισοδήματος είναι περίπου τα μισά ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Η κυβέρνηση επιλέγει να κλείνει τις δημοσιονομικές τρύπες και να αποπληρώνει τα δάνεια, μέσω της φορολόγησης της κατανάλωσης και όχι φορολογώντας τους πλούσιους, διότι πολύ απλά είτε βγάζεις 100.000 ευρώ τον μήνα είτε 500 ευρώ, το «καπέλο» 24% θα το πληρώσεις στο σούπερ μάρκετ ούτως ή άλλως.
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΙΓΟΥΣ ΚΑΙ ΠΛΟΥΣΙΟΥΣ
Η κυβέρνηση διαφήμισε το νέο μέτρο ως «αναπτυξιακό». Η πραγματικότητα όμως είναι μία: δίχως πλαφόν στα νοίκια το μέτρο είναι ΑΝΤΙ-ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ για την κοινωνική βάση.
Η κυβέρνηση βλέπει την ανάπτυξη όχι σαν συλλογική κοινωνική ευημερία, αλλά σαν διασφάλιση των κερδών όσων κατέχουν ακίνητη περιουσία. Δεν αντιμετωπίζει τη στεγαστική κρίση, δεν αλλάζει την υλική κατάσταση των ενοικιαστών, ανακυκλώνει την ανισότητα και την αδικία και συνεχίζει να ρίχνει χρήματα σε ένα βαρέλι δίχως πάτο. Εγγυάται την εισοδηματική σταθερότητα του real estate και των ιδιοκτητών ακινήτων, ενώ η κοινωνική πλειοψηφία μένουμε με τα κουπόνια.
ΔΕΝ ΜΑΣ ΠΙΑΝΟΥΝ ΚΟΡΟΪΔΑ – Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Είναι τουλάχιστον κοροϊδία να παρουσιάζεται ως λύση του στεγαστικού ένα επίδομα που μας μετατρέπει σε ΖΗΤΙΑΝΟΥΣ του κράτους, είναι εξευτελιστικά ΜΙΚΡΟ μπροστά στις εκρηκτικές αυξήσεις των ενοικίων, ΑΒΕΒΑΙΟ ως προς τη διάρκειά του και – το σημαντικότερο – δεν συνοδεύεται από κανένα ΠΛΑΦΟΝ που να συγκρατεί τις τιμές, ενώ οι ιδιοκτήτες θα συνεχίσουν με τον κρατικά επιχορηγούμενο «αέρα στα πανιά τους» να ανεβάζουν τα νοίκια ανεξέλεγκτα.
Για εμάς – τους ενοικιαστές, τις ενοικιάστριες και τα ενοικιαστά της Αθήνας – η ΑΜΕΣΗ απάντηση στην στεγαστική κρίση δεν μπορεί να είναι άλλη από:
- ΠΛΑΦΟΝ ΣΤΑ ΝΟΙΚΙΑ
- 6 ΧΡΟΝΙΑ ΕΛΑΧΙΣΤΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ
- ΈΝΤΑΞΗ ΤΩΝ AIRBNB ΣΤΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ
- ΕΝΙΑΙΑ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΕΝΟΙΚΙΑΣΤΩΝ
ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΥΠΟΔΗΛΩΜΕΝΗ ΚΑΙ ΑΔΗΛΩΤΗ ΜΙΣΘΩΣΗ
ΚΑΜΙΑ ΜΕΣΙΤΙΚΗ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΕΝΟΙΚΙΑΣΤΑ
Γιατί η στέγαση δεν είναι εμπόρευμα – είναι δικαίωμα και βασική ανάγκη.
Σωματείο Βάσης Ενοικιαστών Αθήνας (υπό σύσταση)
25/4/2025